شب چله آیینه ای از هویت فرهنگی ایرانیان

به گزارش رویداد ایساتیس؛شاه بهرام بلیوانی موبدیار زرتشتیان استان یزد افزود: تمام اقوام ایرانی شب چله ( یلدا) را جشن می گیرند ایرانیان باستان با کمک دانش ستاره شناسی دریافته بودند انقلاب بزرگ زمستانی یا بلندترین شب سال در روز۳۰ آذراتفاق می افتد واز آن پس اندک اندک از طول شب کاسته شده و به طول روز اضافه می شود دراین انقلاب زمستانی سرما به اوج خود می رسد وتا ۴۰ روز ادامه می یابد به همین دلیل آن را چله بزرگ می نامند زمستان سرد تا دهم بهمن ادامه می یابد و پس از آن به تدریج هوا گرم می شود و چله کوچک آغاز می شود .

او با بیان اینکه چون شب چله بلندترین شب سال است و پس از آن طول روزبه تدریج زیاد می‌شود، ایرانیان قبل از اشوزرتشت که پیرو آئین مهر ( میترائیسم ) بودند اظهار داشت: آن را شب زایش خورشید (مهر) می دانستند شاید نسبت یلدا که کلمه ای سریانی به معنی تولد است نیز به همین سبب باشد.

موبدیار زرتشتیان استان یزد یادآور شد: برخی نیز ای نروز را مصادف با تولد حضرت مسیح می دانند هر چند هیچ کدام از منابع دینی مسیحیان این موضوع را تأئید نمی نمایند و تاریخ دقیق ولادت ایشان در جایی نیامده است اما برخی کشیشان مسیحی آن را مصادف با ولادت مسیح می دانند .

بلیوانی با بیان اینکه از آنجا که کشاورزی، بخش ارزشمند زندگی ایرانیان را تشکیل می‌داد آنها توانستند کارها و فعالیت‌های خود را با گردش خورشید و بلندی و کوتاهی روز و شب تنظیم کنند عنوان کرد: آنان در ایامی که روزها بلند بود از روشنی روز و نور خورشید بیشتر بهره می بردند .

او اظهار داشت: ابوریحان بیرونی در آثارالباقیه خود آغاز چله را میلاد اکبر یا میلاد خورشید می نامد و آنرا خور هم نامیده است او می گوید ایرانیان ازنجوم و گردش ستارگان ایام سال مخصوصا شب طولانی اول زمستان یاشب اول دی که دادار است اطلاع داشتند و شب آخر آذر یاقوس را از اهرمن می پنداشتند ونحس محسوب می کردند وتا صبح با روشن کردن آتش ظلمت شب رابه روشنی تبدیل کرده و تا اول دی که مظهر روشنی بود بیدار می ماندند.

این موبدیار گفت: ابوریحان شب چله را انقلاب زمستانی نامیده و مین ویسد سرمای زیاد در نیمکره شمالی از اول دی تا۴۰ روز ادامه دارد و بعد از آن یک دوره ۲۰روزه را چله کوچک می نامد و می گوید بعد از آن هوا رو به گرمی می رود.

بلیوانی افزود: در این شب برخی به دیدار بزرگترهای خانواده می روند ودر کنار آنها شب را با جشن و سرور و شنیدن داستان های زیبای شاهنامه و حافظ ‌خوانی وشنیدن داستان های زیبا از پدر بزرگ ها و مادر بزرگ ها به سپیده صبح پیوند می زنند .

او ادامه داد: سفره شب یلدا گوناگون است اما بیشتر آنها شامل میوه هایی مانند انار و هندوانه وسیب و آجیل های مختلف است کتاب دینی و کتب شاهنامه و حافظ از دیگر اجزای سفره است چله و جشن‌هایی که در این شب برگزار می‌شود، یک سنت دیرینه ایرانی بر پایه نجوم و ستاره شناسی دقیق است که تا کنون بین ایرانیان گرامی داشته میشود.

شب چله بر همه ایرانیان خجسته باد.

در فهرست میراث فرهنگی ناملموس یونسکو بر اساس اخبار منتشر شده از سوی اکو فرهنگی ایران و روایت هندی، «یلدا/ چلا» به پیشنهاد ایران و افغانستان به عنوان کتیبه جدید در فهرست میراث فرهنگی ناملموس یونسکو اضافه شده است.